مالیات بر درآمد مشاغل یکی از انواع مالیاتهای مستقیم است که تمامی مشاغل و اصناف ملزم به پرداخت آن هستند. مطابق با ماده ۹۳ ق.م.م درآمدی که شخص حقیقی از طریق اشتغال به مشاغل یا به عناوین دیگر برای خود کسب می‌کند پس از کسر معافیت‌های مقرر در این قانون مشمول مالیات است.
تشخیص درآمد مشمول مالیات صاحبان مشاغل:
طبق ماده ۹۷ ق.م.م درآمد مشمول مالیات اشخاص حقیقی موضوع این قانون که مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی می‌باشند، به استناد اظهارنامه مالیاتی مؤدی است.
ملاک پذیرش اظهارنامه مالیاتی مؤدی رعایت مقررات مربوط به تنظیم و ارائه آن خواهد بود.
گروه‌بندی صاحبان مشاغل برای محاسبه مالیات بر درآمد:
اولین عامل در محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی، گروه شغلی آنها است. سازمان امور مالیاتی، صاحبان مشاغل را بر اساس شاخص‌‌ها و معیارهایی از قبیل نوع و حجم فعالیت آنها به سه گروه تقسیم می‌کند.
الف: مشاغل گروه اول بر اساس نوع فعالیت
- کلیه واردکنندگان و صادرکنندگان.
- صاحبان کارخانه‌‌ها و واحدهای تولیدی و بهره‌‌برداران معادن دارای پروانه بهره برداری از وزارتخانه ها یا مراجع ذیربط.
- صاحبان هتل‌‌های سه ستاره و بالاتر.
- صاحبان بیمارستان‌‌ها، زایشگاه‌‌ها، درمانگاه‌‌ها، کلینیک های تخصصی.
- صاحبان مشاغل صرافی.
- صاحبان فروشگاه‌‌های زنجیره‌‌ای دارای مجوز فعالیت از وزارتخانه و یا مراجع ذیربط.
- صاحبان مؤسسات حسابرسی، حسابداری و دفترداری، خدمات مالی و ارائه دهندگان خدمات مدیریتی، مشاوره‌ای، انفورماتیک و طراحی سیستم.
- صاحبان مؤسسات حمل و نقل موتوری، زمینی، دریایی و هوایی اعم از مسافری و یا باربری.
- سایر صاحبان مشاغل و حرفی که درآمد ابرازی بر اساس اظهارنامه مالیاتی عملکرد دو سال قبل یا آخرین درآمد قطعی شده آنها بیش از مبلغ پنجاه و پنج میلیارد ریال باشد.
نکته ۱:
درآمد ابرازی «فروش کالا یا فروش توأم کالا و ارائه خدمت» است.
نکته ۲:
اظهارنامه تسلیمی خرداد ماه هر سال مبنای تعیین گروه بندی سال بعد از تسلیم اظهارنامه عملکرد می‌باشد. به عنوان مثال، مبلغ فروش و سایر درآمدهای مندرج در اظهارنامه مالیاتی عملکرد سال ۱۳۹۷ مبنای گروه بندی سال ۱۳۹۹ می‌باشد.
نکته ۳:
آخرین درآمد قطعی شده: مشروط به ابلاغ برگ قطعی حداکثر تا پایان دی ماه سال قبل به شخص مؤدی یا نماینده قانونی وی است.
طبق ماده ۹۷ قانون مالیاتهای مستقیم درآمد مشمول مالیات اشخاص حقیقی موضوع این قانون که مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی می‌باشند به استناد اظهارنامه مالیاتی مودی که با رعایت مقررات مربوط تنظیم و ارائه شده و مورد پذیرش قرار گرفته باشد، خواهد بود.
ب: مشاغل گروه دوم بر اساس حجم فعالیت
سایر صاحبان مشاغل و حرفی که درآمد ابرازی دوسال قبل آنها و یا آخرین درآمد قطعی شده آنها بیش از هجده میلیارد ریال و مساوی یا کمتر ازمبلغ پنجاه و پنج میلیارد ریال باشد.
ج: مشاغل گروه سوم
صاحبان مشاغلی که در گروه‌های اول و دوم قرار نمی‌گیرند جزو گروه سوم محسوب می‌شوند.
جدیدترین گروه‌بندی مشاغل مالیاتی برای عملکرد سال ۱۴۰۱:
سازمان امور مالیاتی طی بخشنامه ۲۰۰/۱۴۰۱/۸ مورخ ۱۴۰۱/۲/۱۰، جدیدترین اصلاحیه آیین‌نامه ماده ۹۵ ق.م.م را ابلاغ کرد. در این اصلاحیه مواد ۱، ۲، ۷ و ۸ آیین‌نامه اجرایی ماده ۹۵ با موضوعات تعیین سقف درآمد مؤدیان برای گروه‌بندی مشاغل مالیاتی همچنین تغییر تعاریف پایانه فروش، سامانه مؤدیان، صورتحساب‌های الکترونیکی و مواردی از این دست اصلاح شد. موارد اصلاح شده از ۱۴۰۱/۱/۱ لازم الاجرا هستند.
برای دریافت اصلاحیه بخشی از آیین‌نامه اجرایی ماده ۹۵ ق.م.م کلیک کنید.
بر اساس این بخشنامه گروه‌بندی مشاغل به شرح ذیر تغییر کرد:
گروه اول:
صاحبان مشاغل و حرفی که درآمد ابرازی بر اساس اظهارنامه مالیاتی عملکرد دو سال قبل یا آخرین درآمد قطعی شده آنها بیش از مبلغ صد و پنجاه میلیارد ریال باشد.
گروه دوم:
افرادی در گروه دوم قرار می‌گیرند که درآمد ابرازی دوسال قبل آنها و یا آخرین درآمد قطعی شده آنها بیش از پنجاه میلیارد ریال و مساوی یا کمتر از مبلغ صد و پنجاه میلیارد ریال باشد.
گروه سوم:
صاحبان کسب و کارهایی که در گروه‌های اول و دوم قرار نمی‌گیرند جزو گروه سوم محسوب می‌شوند. در نتیجه درآمد آنها کمتر از پنجاه میلیارد ریال است.
تعیین گروه شغلی مشاغل:
سازمان امور مالیاتی، به منظور کمک به مؤدیان در انجام درست تکالیف قانونی و تعیین گروه مالیاتی خود، صفحه‌ای را در سامانه خود در نظر گرفته است. شما برای تعیین گروه شغلی خود می‌توانید به آدرس tax.gov.ir/action/do/groupselector مراجعه کرده؛ سپس با تکمیل دقیق اطلاعات خواسته شده گروه شغلی خود را تعیین کنید.
نحوه محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل:
سئوالی که در ذهن افراد بسیاری مطرح می‌شود این است که نرخ مالیات بر درآمد مشاغل چند درصد است؟
در این ارتباط باید به ماده ۱۳۱ ق.م.م مراجعه کرد. در ماده ۱۳۱ قانون مالیاتهای مستقیم نحوه محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل به تفصیل شرح داده شده است. این نرخ پلکانی و به شرح زیر است.
پله اول:
تا میزان پانصد میلیون (۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ پانزده درصد (۱۵%).
پله دوم:
نسبت به مازاد پانصد میلیون (۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال تا میزان یک میلیارد (۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ بیست درصد (۲۰%).
پله سوم:
نسبت به مازاد یک میلیارد (۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ بیست و پنج درصد (۲۵%).
معافیت مالیاتی تبصره ماده ۱۳۱ ق.م.م:
به ازای هر ده درصد (۱۰%) افزایش درآمد ابرازی مشمول مالیات اشخاص موضوع این ماده نسبت به درآمد ابرازی مشمول مالیات سال گذشته آنها، یک واحد درصد و حداکثر تا پنج واحد درصد از نرخ‌های مذکور کاسته می‌شود. شرط برخورداری از این تخفیف تسویه بدهی مالیاتی سال قبل و تسلیم اظهارنامه مالیاتی مربوطه در مهلت اعلام شده از سوی سازمان امور مالیاتی است.
مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی مشاغل:
کلیه اشخاص حقیقی تا پایان خرداد ماه سال بعد فرصت دارند تا نسبت به ارسال اظهارنامه و سایر مستندات مورد نیاز به سازمان امور مالیاتی اقدام کنند و در صورت عدم انجام در موعد مقرر، مشمول جرایم مالیاتی خواهند شد.
جرائم ماده ۱۹۲ ق.م.م:
چنانچه مؤدی نسبت به تسلیم اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر اقدام نکند، مشمول جریمه غیرقابل بخشودگی معادل سی درصد (۳۰%) مالیات متعلق خواهد شد.
حکم این ماده درمورد درآمدهای کتمان شده در اظهارنامه‌های تسلیمی و یا هزینه‌های غیرواقعی نیز جاری است.
